विदेश यात्रालाई थप व्यवस्थित र पारदर्शी बनाउन राष्ट्र बैंकले हालै 'नगद विदेशी मुद्रा नेपालमा भित्र्याउने र नेपालबाट बाहिर लैजाने सम्बन्धी' सूचना पुन: प्रकाशित गरेको छ।
यस सूचना अनुसार कुनै पनि नेपाली वा विदेशी नागरिकले नेपाल आउँदा भन्सार घोषणा बिना आफूसँगबढीमा ५,००० अमेरिकी डलर वा सो बराबरको अन्य विदेशी मुद्रा मात्र नगदमा राख्न पाउनेछन्।
बढी ल्याउनु परे के गर्ने? यदि कुनै कारणवश तपाईंलाई ५,००० डलरभन्दा बढी नगद ल्याउनुपर्नेछ भने, तपाईंले भन्सार कार्यालयमा त्यसको घोषणा गरी अनुमति लिनुपर्नेछ। बिना घोषणा तोकिएको सीमाभन्दा बढी रकम बोक्नु गैरकानूनी मानिनेछ।
यही सूचना नेपाल राष्ट्र बैंकले विदेशी विनिमय ऐन २०१९, सम्पत्ति शुद्धिकरण (मनी लाउन्डरिङ्ग) निवारण ऐन २०६४, र नेपाल राजपत्रकै आधारमा २०७५ असार ३२ र २०७५ चैत्र २६ मा पनि प्रकाशित गरेको थियो।
राष्ट्र बैंकले यस्तो नियम लागू गर्नुका पछाडि केही गम्भीर र महत्त्वपूर्ण कारणहरू छन्:
१. अवैध कारोबार रोक्न: नेपालको खुला सिमानाको फाइदा उठाउँदै डलर, सुन, चाँदी जस्ता बहुमूल्य वस्तुहरूको तस्करी हुने गरेको छ। नगद बोक्ने सीमा तोक्दा यस्ता अवैध ओसारपसार र हुण्डी जस्ता कारोबारलाई निरुत्साहित गर्न मद्दत पुग्छ।
२. वित्तीय प्रणालीलाई पारदर्शी बनाउन: नेपाल हाल फाइनान्सियल एक्सन टास्क फोर्स (FATF) को 'ग्रे लिस्ट' बाट बाहिर निस्कन प्रयासरत छ। नगद घोषणा प्रणाली लागू नहुनुलाई FATF ले नेपालको कमजोर पक्ष मानेको थियो। यो नियमले नेपालको वित्तीय प्रणालीलाई अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड अनुसार पारदर्शी र सुरक्षित बनाउन सहयोग गर्छ।
३. डिजिटल कारोबारलाई प्रोत्साहन: नगदको सट्टा कार्ड वा अन्य डिजिटल माध्यमबाट भुक्तानी गर्न प्रोत्साहन गर्नु पनि यसको एक उद्देश्य हो। यो सुरक्षित र आधुनिक पनि छ।
डलरको साथसाथै, राष्ट्र बैंकले भारतीय रुपैयाँ (भारु) को कारोबारमा पनि केही कडाइ गरेको छ। यदि तपाईं भारत यात्रा गर्दै हुनुहुन्छ वा भारुको प्रयोग गर्नुहुन्छ भने यी कुराहरूमा ध्यान दिनुहोस्:
नेपाल राष्ट्र बैंकको यो नियम यात्रुहरूलाई अनावश्यक झन्झट दिनका लागि होइन, बरु देशलाई वित्तीय रूपमा मजबुत र सुरक्षित बनाउनका लागि हो। नगदको सट्टा डिजिटल भुक्तानी, ट्राभल कार्ड वा बैंकमार्फत हुने माध्यमहरु रोज्दा तपाईंको पैसाको सुरक्षा स-सँगै अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डको पालना पनि हुन्छ।
अब विदेश यात्राबाट फर्किदै हुनुहुन्छ भने, नगद गन्नु भन्दा पहिले बैंकसँग वैकल्पिक माध्यमबारे बुझ्ने बानी बसालौं। यसले तपाईंको यात्रालाई झन् सुरक्षित र सहज बनाउनेछ।
